Oliwa na językach – Jak przeprowadzić degustację oliwy, by poznać jej prawdziwy smak i aromat

      Wielu z nas dodaje oliwę do sałatek, chleba czy makaronów, ale czy kiedykolwiek przyszło nam do głowy, by degustować ją jak wino? Degustacja oliwy to sztuka, która pozwala odkryć prawdziwą głębię smaków i aromatów ukrytą w każdej kropli tego „płynnego złota”. Jak więc zabrać się za degustację oliwy i na co zwrócić uwagę?

1. Wybór oliwy – dobór odmiany i pochodzenia .

Oliwa oliwie nierówna. Aby poczuć różnorodność, warto przygotować oliwy różnych odmian i regionów. Odmiana Koroneiki z regionu Agia Varvara, Tsounata z regionu Chania – każda z nich ma odmienny charakter, który zależy od  lokalnych warunków takich jak mikroklimat, gleba i termin oraz sposób zbioru oraz metoda tłoczenia. Degustacja oliwy pozwala odkryć te różnice i poznać charakterystyczne profile smakowe poszczególnych odmian

2. Jak przygotować się do degustacji?

• Użyj małych specjalistycznych kieliszków lub szklanek – najlepiej dedykowanych ze specjalnego niebieskiego szkła. Profesjonaliści nie zwracają uwagi na kolor oliwy aby nie sugerować się nim przy ocenie i skupić jedynie na aromacie i smaku. Jednakże w warunkach domowych ocena koloru może pomóc w ocenie jakości oliwy i terminu jej zbioru. 

• Podgrzej oliwę dłonią – zakryj kieliszek dłonią i delikatnie go ogrzej. Ciepło uwalnia aromaty, co jest kluczowe przy odkrywaniu jej pełnego bukietu. Optymalna temperatura dla oceny oliwy to ok 28 st C . 
• Degustuj na pusty żołądek – podobnie jak przy degustacji win, warto być „na czysto”, bez wcześniejszego jedzenia, aby nie zniekształcić smaku oliwy

3. Analiza koloru oliwy .

Choć kolor z reguły nie świadczy o jakości oliwy, może nam dużo powiedzieć o terminie zbioru i sposobie  jej tłoczenia. Oliwa o intensywnym, zielonkawym kolorze może oznaczać, że jest świeża i pochodzi z oliwek wczesnego zbioru, z kolei oliwa o złocistym odcieniu często pochodzi z dojrzałych owoców. Oliwy tłoczone z niedojrzałych oliwek posiadają bardziej zielonkawy kolor wynikający z obecności dużej ilości chlorofilu natomiast oliwy z bardziej dojrzałych owoców cechują się większą zawartością żółtych karotenoidów. 

4.  Pierwszy nos – wąchamy oliwę .

Pochyl kieliszek i weź kilka głębokich wdechów. Wyczujesz delikatne, owocowe nuty, zapach świeżo ściętej trawy, a może nawet nuty kwiatowe lub korzenne. Świeża oliwa powinna mieć przyjemny, średnio do intensywny zapach, który świadczy o jej wysokiej jakości. Aromaty mogą być subtelne lub mocne, a ich prawidłowe rozpoznawanie  to kluczowy element degustacji oliwy . 

5. Pierwszy łyk – jak smakuje oliwa?

Weź mały łyk i rozprowadź oliwę po języku jednocześnie wykonując kilka krótkich wdechów przez przymknięte usta ( jest to metoda tzw. „strippingu”, czyli szybkie wciąganie powietrza podczas trzymania oliwy w ustach. Pozwala to na dokładniejsze odczucie aromatów i smaków, choć wymaga nieco praktyki ). 

• Smak owocowy – dobra oliwa extra virgin powinna mieć wyraźny, owocowy posmak, przypominający zielone jabłko, trawę lub świeżo zerwane oliwki. 
• Goryczka – oliwa z wczesnych zbiorów jest bardziej gorzka, co świadczy o wysokiej zawartości polifenoli, które mają korzystne działanie zdrowotne. Za odczuwanie goryczki odpowiedzialna jest przede wszystkim Oleuropeina .
• Pikantność – delikatne pieczenie w gardle jest pozytywnym wskaźnikiem świeżości oliwy i obecności antyoksydantów. Związkiem który determinuje pikantność oliwy jest Oleokantal . 

6. Z czym najlepiej degustować oliwę?

Aby lepiej zrozumieć różnice między oliwami, warto spróbować ich z chlebem, świeżymi warzywami lub serem o łagodnym smaku. Każdy z tych składników może wydobyć inne nuty oliwy i podkreślić jej unikalny charakter. Warto też porównać oliwy z różnych regionów – np. intensywną trawiasto pikantną Koronieikę z delikatniejszą lekko owocową Tsounatą.

7. Ocena końcowa – jak wybrać najlepszą oliwę?

Podczas degustacji, zastanów się, jakie smaki i aromaty najbardziej Ci odpowiadają. Czy lubisz intensywnie pikantne i gorzkie oliwy? A może delikatniejsze, bardziej owocowe nuty? Każdy ma inne preferencje smakowe, dlatego warto próbować różnych oliw, aby znaleźć tę, która najbardziej Ci odpowiada. Wysokiej jakości oliwa extra virgin powinna pozostawić świeży, przyjemny posmak bez nadmiernej goryczy.

Dlaczego degustacja oliwy jest tak ważna?

Degustacja oliwy pozwala lepiej zrozumieć jej walory, odkryć różnice między poszczególnymi odmianami i regionami oraz wybrać oliwę idealną do naszych kulinarnych potrzeb. Wprowadza także do naszej kuchni więcej świadomego korzystania z produktów wysokiej jakości i doceniania sztuki oliwiarskiej.

Spróbuj, a być może odkryjesz, że oliwa to nie tylko dodatek do sałatki, ale prawdziwy składnik, który może nadać daniom zupełnie nowy wymiar smaku!